De nieuwe cijfers komen uit berekeningen van het Centraal Bureau voor de Statistiek met gegevens uit 98 procent van de cao’s. Driekwart van de Nederlandse werknemers wordt betaald conform een collectieve arbeidsovereenkomst.

De huidige generatie werknemers heeft nooit eerder zo’n forse loonstijging meegemaakt als dit jaar, alleen de oudste werknemers zullen zich mogelijk herinneren dat het 42 jaar geleden nog nét iets meer was.

De fikse loonstijging dit jaar was nog hoger dan die in 2023 toen er 6,1 procent bijkwam. Op papier lijken de gestegen lonen overigens mooier dan ze in werkelijkheid zijn. Volgens het CBS is de daadwerkelijke loonstijging vanwege de inflatie dit jaar niet meer dan 3,5 procent.

Niet in iedere sector stegen de lonen even hard. In het vervoer kreeg het personeel er niet meer dan 4,7 procent bij, maar die waren in 2023 al spekkoper met plus 8,5 procent. Wie voor een woningcorporatie werkt, kreeg dit jaar 12,4 procent meer loon. Ook in de horeca, bij kappers, uitvaartondernemingen en vakbonden werden de lonen bovengemiddeld verhoogd.

Als het aan de vakbonden ligt, is het nog niet gedaan met de loonstijgingen. FNV wil in 2025 dat werknemers er 7 procent bij krijgen. Bovendien moet de vierdaagse werkweek standaard worden en het minimumloon naar 16 euro per uur. CNV zet voor volgend jaar in op 3,5 tot 6 procent extra loon. CNV wil naast meer geld eveneens meer vrije tijd, want veel mensen zouden nu op hun tandvlees lopen om werk en privé te combineren.

Loon-prijsspiraal

Is Nederland in een loon-prijsspiraal beland nu jaar in jaar uit grote loonsprongen worden gemaakt? Hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen vindt dat het er langzaam op begint te lijken. ,,Dat een treinkaartje duurder wordt, heeft natuurlijk te maken met de veel hogere lonen bij NS en ProRail.’’ Een loon-prijsspiraal waarbij bedrijven de hogere loonkosten steeds doorbereken in de prijzen kan uitmonden in een recessie.

Wilthagen denkt dat de tijd van loonmatiging niet snel terugkeert. De vakbonden voelen dat ze de wind in de zeilen hebben en proberen een groter deel van de bedrijfswinsten ten goede te laten komen aan het personeel. En de individuele werknemer kijkt er ook zo naar. ,,Je zag het aan de bagageafhandelaars op Schiphol. Ze zeiden: ‘We gaan weg als er niet beter betaald wordt; zoek het dan maar uit.’ Het is heel moeilijk in een krappe arbeidsmarkt en een vergrijzende samenleving om te zeggen: doe even rustig aan met de lonen.’’

De eisen van de vakbonden worden overigens niet automatisch bewaarheid. Zo eiste FNV vorig jaar voor 2024 5 tot 14 procent loonsverhoging. Het werd volgens de vakcentrale zelf uiteindelijk 5,2 procent voor de cao's die de vakbond zelf afsloot.