Volgens de Migrantenmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) werkten er eind 2022 meer dan 1,5 miljoen arbeidsmigranten in Nederland. Recentere cijfers zijn er niet. Het ging op dat moment, ruim een jaar geleden, om ruim 635.000 Europeanen en meer dan 900.000 zogenoemde derdelanders; mensen die vanuit een niet-Europees land naar Nederland zijn gekomen om te werken.

Een jaar eerder lagen die aantallen fors lager: eind 2021 ging het nog om 594.000 Europeanen en 799.000 derdelanders. Begin 2021 stond de teller nog op 540.000 werknemers uit Europese landen en 734.000 medewerkers van buiten Europa.

Extreem hoge krapte arbeidsmarkt

Suzanne Bijkerk, onderzoeker bij RaboResearch, is niet verbaasd over die stijging. ‘De krapte op de arbeidsmarkt is op dit moment extreem hoog: er staan volgens de laatste cijfers 114 vacatures open per 100 werklozen‘, legt zij uit. Arbeidsmigranten kunnen dat gat helpen opvullen, bijvoorbeeld in de horeca. ‘In die sector bestaat bijna 50 procent van de taken uit fysieke en cognitieve routinetaken die relatief makkelijk aan te leren zijn. Arbeidsmigranten kunnen deze taken uitvoeren, maar deze taken kunnen ook door technologie vervangen worden.’

Bij bijvoorbeeld McDonald’s, maar ook bedrijven als Lidl en Zeeman, werken dan ook regelmatig niet-Nederlanders, bleek dit najaar uit rondgangen van RTL Nieuws en de het NOS Journaal. Of er sprake is van een stijging, konden woordvoerders van de fastfoodketen, supermarkt en kledingzaak niet zeggen. Er worden geen precieze cijfers over bijgehouden.

Het werven van buitenlands personeel voor bijvoorbeeld de horeca valt op dit moment vermoedelijk niet mee, de problemen op de huizenmarkt en het ‘onvriendelijke politieke klimaat’ bemoeilijken het werven van  buitenlandse studenten en arbeidsmigranten, denkt Bijkerk.

Via-via

Recruiters Sebastiaan Cové en Falko Roos van Olympia helpen bedrijven bij het aantrekken van het juiste personeel. Waar vinden zij die anderstaligen? ‘We zien dat deze doelgroepen een hechte gemeenschap hebben en dat ze vaak via-via bij ons terechtkomen’, zegt Roos. ‘Daarnaast zetten wij vooral campagnes op social media in om hen te bereiken.’

Cové vindt het belangrijk dat werkgevers niet te veel eisen stellen als het gaat om diploma’s. Sterker nog: hij moedigt werkgevers aan om mensen die interesse hebben in een bepaalde vacature de kans te geven om zonder sollicitatie en selectie kennis te maken. ‘Dat verlaagt de drempel enorm’, legt hij uit. Er is ook een andere methode, ‘open hiring’, waar bijvoorbeeld de gemeente Zoetermeer onlangs mee is begonnen. Iedereen kan solliciteren, zonder cv of motivatiebrief. Met de proef wil de gemeente vooroordelen proberen weg te nemen. ‘Een mooi initiatief om mensen uit het buitenland meer kansen te bieden’, vindt Cové.

Het CBS onderzocht eind 2023 ook welke obstakels migranten tegenkomen die in Nederland willen werken. De meesten noemden problemen met de Nederlandse taal: 11 procent van hen gaf aan dit als een obstakel te zien. ‘Buitenlandse medewerkers worden afgeschrikt door een vacature waarin staat dat uitstekende beheersing van de Nederlandse taal nodig is, voorkom dit dus’, zegt Cové.

Bij Olympia merken ze dat de verschillen tussen recruitment voor buitenlands of Nederlands personeel niet zo groot zijn. ‘Iedereen zoekt een baan waarbij diegene zich gewaardeerd voelt, erbij hoort en daarvoor een redelijke vergoeding krijgt’, zegt Roos. ‘Je ziet dat deze doelgroep het prettig vindt om in zijn eigen taal te kunnen communiceren. Maar daarnaast bieden wij bijvoorbeeld ook veel cursussen Nederlands aan, zodat deze medewerkers sneller contact leggen met collega’s en zich sneller thuisvoelen in Nederland.’